یاس کبود۱۴

از بچگی تاکنون زیاد در گوش‌مان خوانده‌اند:
“علم بهتر است یا ثروت؟!”
عده‌ای می‌گویند:
“ثروت بهتر است چون این دوره و زمانه علم کیلویی چندئه؟!”
عده‌ای شاید بگویند:
“علم بهتر است چون عالم بین مردم ارزش دیگری دارد!”
شاید گروهی هم بگویند:
“هردو در کنار هم خوب هستند چون امروزه انسان باید هم عالم باشد و هم ثروت داشته تا در جامعه مطرح شود و همه او را بشناسند!”
حکمت 147 نهج‌البلاغه را می‌خواندم؛ دیدم امثال ما چقدر فکرمان کوچک است و اگر کسی با انگشت اشاره به دور‌دست‌ها اشاره کند ما فقط به نوک انگشت او نگاه می‌کنیم و از آن فراتر نمی‌رویم!
مولا علی “علیه‌السلام” در زمینه علم بهتر است یا ثروت چه زیبا بیان می‌کنند! آنگاه که به کمیل بن زیاد می‌فرمایند:
“یَا کُمَیْلُ الْعِلْمُ خَیْرٌ مِنَ الْمَالِ الْعِلْمُ یَحْرُسُکَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ یَزْکُوا عَلَى الْإِنْفَاقِ وَ صَنِیعُ الْمَالِ یَزُولُ بِزَوَالِهِ
إی کمیل! علم بهتر از ثروت است؛ زیرا علم، تو را حفاظت می‌کند و تو ثروت را حفاظت می‌کنی. مال با مصرف کردن کاسته می‌شود و علم با نشر دادن، افزایش می‌یابد. پرورده ثروت با از میان رفتن آن از بین می‌رود.!

امام علی “علیه‌السلام” در این حکمت با مقایسه‌ای بسیار جالب، اثبات می‌کنند که علم برتر از ثروت است!
ایشان می‌فرمایند:
علم نگهبان انسان است و تو را حفاظت می‌کند اما تو باید ثروت را محافظت کنی و همیشه دغدغه از دست دادنش را داری! مدام مراقب هستی، دزدی به مالت نزند! در بانک می‌گذاری، ترس داری اگر بانک ورشکسته شد ثروتت را چگونه باز‌پس گیری!
“همان‌گونه که چند سالِ پیش همین اتفاق برایِ یکی از بانک‌ها افتاد و کسانی که پول در آن بانک داشتند هر روز در مقابل بانک اردو می‌زدند شاید پول خود را پس گیرند!”
نوسانات بازار و اَرز هم، که دیگر قابل گفتن نیست!
ویژگی دیگری که حضرت به آن اشاره می‌کنند، این است:
علم، پیوسته در حال رشد است و این در حالی است که ثروت با خرج کردن کم می‌شود! بعضی مواقع نسبت به مال و ثروت آنقدر حریص می‌شوی که شاید عرصه را به خانواده‌ات تنگ می‌کنی که مبادا از ثروتت کم شود و روزی برسد دستت خالی شود!
ویژگی بعدی این است:
أثر علم، ماندگار است. اگر روزی از دنیا بروی از تو به نیکی یاد می‌کنند و نام عالم تا قیامت بر زبان‌ها ماندگار می‌ماند اما اگر ثروتمندی ورشکست شود و مالش را از دست دهد یا از دنیا رود این مال و ثروت برایش نامی بر جایِ نمی‌گذارد و تازه شاید وراث بر سر تقسیم ارث و میراث به جان هم بیافتند و در این بین فحش و ناسزایی را نثار جانِ میتِ بیچاره کنند!
البته ناگفته نماند هر علمی ارزشمند نیست و هر عالمی نامش ماندگار و ابدی نیست!