یاس کبود۱۴

مهریه حضرت زهرا “سلام‌الله‌علیها”

بارها در روضه‌ها شنیده‌ایم مهریه حضرت زهرا “سلام‌الله‌علیها” آب فرات بوده و بعدا همان آب را بر روی فرزندش بستند! در منابع روایی، احادیثی وجود دارد که آب فرات جزء مهریه بانو بوده است. 

جابر جعفی از امام باقر “علیه‌السلام” نقل می‌کند:

“خداوند مهریه حضرت فاطمه را در زمین، چهار نهر قرار داده که یکی از آنها فرات است و سه نهر دیگر نیل، دجله و رود بلخ هستند".

صرف‌نظر از نقد سندی و محتوایی، مقصود از مهربودن فرات یا چهار نهر بزرگ معنای تشریفی آن است که با مقام ولایی حضرت ارتباط دارد؛ و گرنه در روایات بیان شده که مهریه بانو مبلغ مشخصی بوده که امام علی “علیه‌السلام” در هنگام ازدواج پرداخت کرده‌اند.

در روز خواستگاری پیامبر از امام علی می‌پرسند:

چه چیزی داری که مهریه فاطمه قرار دهی؟!

حضرت پاسخ می‌دهند:

إی رسول خدا تو خود شاهدی که برای من غیر شمشیر و زره و شتر نیست.

پیامبر می‌فرمایند:

شمشیر را برای جهاد در راه خدا می‌خواهی، شتر را نیز برای کارهای روزانه و امرارمعاش، زره را به بازار ببر و آن را بفروش و با آن مقدمات ازدواج با فاطمه را فراهم کن (۱).

اما اینکه حضرت زره را به چه مقداری فروختند و آن را مهریه حضرت زهرا قرار داده از نظر روایی و تاریخی اختلاف وجود دارد و آن عبارت است از ۴۰۰ درهم، ۴۸۰ یا ۵۰۰ درهم. (۲)

آنچه روشن است این است که مهریه بانو کمتر از ۴۰۰ و بیشتر از ۵۰۰ درهم نبوده است و این مقدار برابر با مهریه‌ای است که پیامبر برای تمام زنان و دخترانش تعیین کرده و به آن مهرالسنه هم می‌گویند. (۳)

اگر مهریه را ۵۰۰ درهم درنظر بگیریم، معادل امروزی آن ۲۱ سکه تمام بهار آزادی است! 

این سیره، باید الگویی برای تمام مسلمانان قرار گیرد و از تعیین مهریه‌هایِ سنگین که آرامش را از خانواده‌ها ربوده جلوگیری شود! مهریه‌هایی که نه‌تنها پشتوانه‌ای برای دختر به همراه ندارد‌، گاهی سبب به‌هم ریختن زندگی‌ها و به زندان افتادنِ آقا می‌شود. 

بارها در تعیین مهریه شنیده‌ایم، که کی داده کی گرفته؟! اما باید این تفکر غلط را از اذهان دور کرد چون مهریه دینی است بر گردن شوهر که در زندگی باید به همسر خود تقدیم کند. پس چه نیکو است مقدار آن کم باشد و از چشم‌و‌هم‌چشمی دوری کنیم تا این دِین از گردن شوهر برداشته شود!
#پی‌نوشت 
۱-مجلسی، بحارالانوار

۲-ابن‌شهرآشوب، مناقب

۳-حرعاملی، وسائل‌الشیعه