یاس کبود۱۴

کاپیتولاسیون از نظر لغوی به معنایِ “سازش و تسلیم” است. در اصطلاح به “اسناد یک جانبه یا عهد و قراردادی گفته می‌شود که به موجب آنها، شهروندان یک دولت در قلمرو دولتی دیگر از نظر امور حقوقی و کیفری، تابع قوانین کشور خود هستند و آن قوانین را کنسول آن دولت در محل اجرا می‌کند، از آن رو آن را در فارسی حق قضاوت کنسولی نیز گفته‌اند.”
در واقع کاپیتولاسیون به ملتی که تحتِ سلطه کشور دیگری قرار دارد، یک نوع خیانت شمرده می‌شود!
کشورِ استعمارگر طبقِ قانون مورد نظر، اگر اتباعش در کشورِ مستعمره مرتکبِ خطایی شوند، بدون درنظر گرفتنِ قانونی که در آنجا حکم‌فرما است، از نظر حقوقی در کشور خود محاکمه می‌شود. کاپیتولاسیون از جمله ننگین‌ترین معاهده‌ای است که قدرت‌هایِ استکباری نسبت به جوامعِ زیر دست خود اعمال و تحمیل می‌کنند و بر اساس آن استقلال و عزتِ ملت و کشور مورد‌نظر را زیرِ گام‌هایِ خود له می‌کنند!
این عهدنامه اگرچه در ایران به طور رسمی به زمانِ قاجاریه برمی‌گردد اما در قرنِ بیستم رفته‌رفته لغو شد. تااینکه دوباره این معاهده‌ی ننگین در سالِ 1343 “هجری شمسی” توسط اسدالله علم و حسن‌علی منصور، به نفعِ اتباعِ آمریکایی در ایران به تصویب رسید!
امام خمینی “رحمه‌الله‌علیه” با برگزاریِ جلسات متعدد و چاپِ اعلامیه‌هایی، علما و مردم را نسبت به این معاهده‌ی ننگین و عواقب آن هوشیار و بیدار کرد. به خاطر همین جلساتِ متوالی در نیمه شبِ 13 آبان‌ماه 1343، صدها کماندو منزل امام را در شهر مقدس قم محاصره کردند و ایشان را مخفیانه و پنهانی دستگیر و به ترکیه تبعیدشان نمودند.
امامِ راحل سخنرانی‌هایِ خود را در این‌باره با آیه‌یِ استرجاعِ “إنا لله و إنا إلیه راجعون” شروع می‌کردند که نشان‌دهنده‌یِ مصیبت بزرگی بود که بر ملتِ ایران و مسلمین وارد شده بود!
در گزیده‌ایی از این سخنانِ گهربارِ امام آمده است که:
“اگر یک خادمِ آمریکایی یا یک آشپزِ آمریکایی مرجع تقلید شما را در وسطِ بازار ترور کند، زیر پایِ خود منکوب کند، پلیس ایران حق ندارد جلویِ او را بگیرد! دادگاه‌هایِ ایران، حقِ محاکمه ندارند! باید پرونده به آمریکا برود و در آنجا ارباب‌ها تکلیف را معین کنند… دولتِ ایران با کمالِ وقاحت از این امرِ ننگین طرفداری کرد. ملت ایران را از سگ‌هایِ آمریکایی پست‌تر کردند! چرا؟! برایِ اینکه می‌خواستند وام بگیرند آمریکا خواست که این کار انجام شود.”
پ‌ن:
از آنجا که در روز چهارم آبان، امام به افشاگری و مبارزه با این عهدنامه ننگین پرداختند، در تقویمِ جمهوریِ اسلامی ایران، این روز به نام مبارزه با کاپیتولاسیون نام‌گذاری شده است.